|
Magacaabistaydii
Iyo Maagistaydii Laba Isku Lamaanaa ! Qormadii: 15aad Qalinkii Muj:
Boobe Yuusuf Ducaale.
Aynu dib ugu noqonno
raad-raaceennii taariikheed. Aynu ku noqonno magaalada Harar ama
Adariba,...
Aynu dib ugu noqonno raad-raaceennii taariikheed. Aynu ku noqonno
magaalada Harar ama Adariba, hadba sida aad u taqaannaan. Waa
Shirweynihii 5aad ee SNM oo ahaa mid aan caadi ahayn. Maxaa ka
dhigay mid aan caadi ahayn? Shirweynihii 4aad ee caadiga a haa ee
SNM wuxu ku qabsoomay magaalada Jigjiga 6dii bishii Ogos 1984kii.
Sidaa darteed Shirweynaha 5aad ee caadiga ahi waxay ahayd in uu
qabsoomo bishii Sebetember 1986 kii.
Si aan dastuuri ahayn ayaa shir habaqle ah loogu qabtay magaalada
Awaare. Waa bishii Juun 1986kii oo ku beegnayd beryihii Siyaad Barre
shilka baabuur galay ee lagu daweyna yay dalka Sucuudiga.
Dastuurka SNM wuxu qorayay in Golaha Dhexe ee SNM isaga oo ka
shidaal qaadanaya so o-jeedin Guddida Fulinta ah uu dib u dhigi karo
Shirweynaha Ururka muddo lix bilood ah. Golaha Dhexe wuxu ku
go’aan-qaataa Kal-fadhi caadiya ama aan caadi ahayn.
Golaha Dhexe marka uu go’aan-qaadanayo waa in uu fadhiyaa. Bal se
maalintaa iyada ah oo aan Golihii Dhexe la fadhiisin (14 keliya ayaa
goobta ku sugnaa) ayaa Xubnihii Golaha Dhexe mid waliba halkii uu
joogay lagaga soo saxeexay si aan sharci ahayn, in muddo lix bilood
ah Shirweynahaa 5aad dib loogu dhigo.
Haddaba Aadan Sheekh Maxamed oo loo yaqaannay Aadan-shiine isaga oo
ka hadlayay Shirweynahaa mar labaadkii lagu dooranayay Guddoomiye
Axmed Maxamed maxamuud, Siilaanyo, waxaanu Shahiidku yidhi: ”Ilaaa
laga bilaabo shirkii Awaare hadallo iyo dacaa yad baa socota.
Maamulkaa wada. Reer hebel ma dagaal gelayo ayaa socota oo Maamu
lkaa wada. Reer hebel baa ka soo hor-jeedsanaya oo inaga soo
hor-jeedsanaya Maamul kaa wada oo waad wada og tihiin. Waxaad wada
og tihiin in halkan la idinku yidhi ragga duday madaxtinnimo ayay
doonayaan. Waar yaanu madaxtinnimada ka doonaynaa ee aanu ugu nimid
ee aanu weydiisannay? Yaanu ku nidhi madaxtinnimo ayaanu doonayn aa?
Waa kuma? Waar madaxtinnimo ma doonaynno oo ma doonaynno oo wixii
doonaya na ma doonaynno. Waxaanu leenahay ayaanu xaqa inaga daboolin
qof aynu leenahay madaxtinnimo ayuu doonayaa oo aan doonayn, ayuu
xaqa inaga luminin. “
Isla maalintaa Koosaarna isaga oo dimuqraadiyadda ka hadlayay wuxu
yidhi: “Marka ayn u ka hadlaynno dimuqraadiyadda, dimuqraadiyaddu
way wanaagsan tahay. Waa tan im mika aynu ku wada fadhino ee aynu ku
wada hadlaynno. Laakiin waxaynu maqallaa dad faro badan oo leh,
dimuqraadiyadda ururku waxay ii oggoshahay mucaaridnimo ama ina an
maamulka caarido. Een, taasoo kale micnaheedu waxa weeyaan inaanu
qofkii ururni madii aamminsanayne ee aamminsan yahay ama ka-aammin
baxsan yahay maamulkii markaa taagnaa; oo uu maamul na odhanayo
mucaarid baan ku ahoo dimuqraadiyaddii baa ii oogolaaatay mid na
waan oggolahayoo ururnimadii baa ii oggolaatay. Runtu na waxa weeye
ma noqon karo qof SNM ku jiraa mucaarid isagoo SNM ka tirsan. Ma
noqon karo.”
Bal hadda xaaladda wasaaradda warfaafinta iyo Wacyi-gelinta u
fiirsada. Wax muran iyo dood ah kama maqallo Radio Hargeysa iyo
Waaxyaha kale ee Wasaraaradda. Muranku wuxu ka dhacaa waa dheef iyo
dhadhan. Miyaanay halhays inoo noqon ‘Hebel meel dhad han leh noo
gee.’ Ma aha wax lala kala gabbado. Intaas oo qof ayaan ka xishoon
Madax weynaha Jamhuuriyadda ee wax caynkaas ah ula badheedha.
Sheekadeennii ku soo noqo. Hadal-haynta Wasaaradda Warfaafintu waxay
ka timaadd aa waa TV-ga Qaranka, waxaanay sal iyo cidhibba ku
leedahay dhaqaale. Dhaqaalahaasi laba ilood ayuu ka yimaaddaa:
1. Miisaaniyadda Xukuumaddu ay siiso TV-ga Qaranka, gaar ahaan
qaybta ku beegan Laamaha Dibadda oo ay ka hawl-galaan qiyaas dhan
ilaa 33 qof oo u kala qaybsama: Ingiriiska 14, USA 3 qof, Holland 1
qof, Norway 2 qof, Sweden 2 qof, France 2 qof, Djibouti 1 qof, Kenya
2 qof iyo Ethiopia 3 qof. Marka laga reebo dadka ku qoran dalalka
Geeska Afrika oo midkiiba bishii loo diro 1,000$, inta kale ee Yurub
iyo Mareykan joogta midkiiba bishii waxa loo diraa 1,400$.
2. Arrinta kale waa waxan loo
yaqaanno ‘Satelite’-ka oo laba u kala baxa:
• Satelite-ka ‘Thaicom’ waxa heshiiskiisa la bilaabay bishii
November 2010kii waxaana w aqtigaa heshiiska u saxeexay Wasiirkii
hore ee Warfaafinta ee Cabdillaahi Geel-jire, lacag ta bil kasta
lagu bixiyaana waa 37.767.56$. Heshiiskaasi ilaa maantadan aynu
joogno wa a uu taagan yahay waanu shaqaynayaa. Satellite-ka Yurub ee
‘Hotbird’ oo Heshiiskiisa la bilaabay bishii Ogos 2011ka,
heshiiskaasna waxa saxeexay Wasiirkii iga horreeyay Ax med Cabdi
Xaabsade. Waxa igu maqaale ah in Wasaaradda Madaxtooyada iyo Baashe
C awil ka mid ahaayeen dadkii ka qayb-galay suurto-gelinta
heshiiskan. Heshiiskan ‘Hotbai rd’-ka waxa bishii ku baxaya 24,000
oo euro una dhiganta 33,600$.
• Intii danbe ee aan Wasaaradda imid Baashe wuxu ka mid ahaa dadkii
ku hawlanaa in la jebiyo ama la buriyo Heshiiska lagula jiro
Shirkadda ‘Thaicom’ oo min maalintii la I magaca abay ilaa maalintii
aan xilka tirinayay la igu disayay in la beddelo. Qandaraaskaa
lagula jiray ‘Thaicom’ Madaxweynaha iyo Madaxtooyaduba waxay u
arkayeen in dhac iyo boob badan oo dul saar ahi ku jiray oo aanay
dalka iyo dadkaba dani ugu jirin. Laakiin Wasiir ahaan waxba kama
aan qaban karayn oo wuxu ahaa Heshiis uu saxeexay Wasiir iga horr
eeyay oo weli aanu xukuumadda ku wada jirnay, waqtigiisiina aanu
dhicin. Waan se ku t aageersanaa Madaxweynaha iyo ciddii kale ee
danaynaysaba in la yareeyo kharashyada baxaya. Waxaan la yaabay
waxay aniga nafta iskugu kay keeneen, ee ay Wasiirradii iga
horreeyay ugu qabsan waayeen Heshiiskan ‘Thaicom’ lagula jiray. Bal
adba! Ilaah baan ku dhaartee inta goor ee la igala hadlay in aanan
tiro ku garanayn, hadda waa laga soo bilaabo maalintii xilka la ii
dhiibay. Ereygii ugu horreeyay ee uu Madaxweynuhu arrintaa u
adeegsaday wuxu ahaa: “Dhiig-bax ayuu Heshiiskaasi nagu yahay.” Waa
maalintii ugu ho rreysay ee aan arkay markii la I magacaabay, marka
uu Madaxweynuhu sidaa igu leeyahay.
Waxaan is-weydiin jiray: “Tolow
kuwii kaa horreeyay maxaa looga codsan waayay in ay arrintan
dhammeeyaan oo sidaada oo kale dhiigga loogu yareyn waayay?”
(La soco…………………………)
|
|