Saxaafada Somaliland iyo Doorka ay ku leeyihiin Hablaha

Nasra Aw Ciise Kaahin

Qormada maanta ee toddobaadlaha XAAWA & AADAN waxa aynu ku soo qaadan doonaa mid ka mid ah hablaha da’da yar ee nasiibka u yeeshay in ay noqdaan suxufiyiinta, isla markaana ah gabadhii ugu horreysay ee si rasmi ah ugu shaqaysa dhinaca wargeysyada qoran oo ah kuwa ugu hawsha badan guud ahaan mihnadda saxaafadda Somaliland.

Inkasta oo ay jiraan hablo door ah oo ka hawlgala hay’adaha kala duwan ee warbaahinta Somaliland, haddana waxa aannu mawduucan u gaar yeelay Nasra Aw Ciise Kaahin oo ah suxufiyad da’yar oo hiwaayadeedu tahay dhinaca qoraalka.

Mss. Nasra Aw Ciise oo bahda saxaafadda ku biirtay sannadkii 2006, ayaa noqotay gabadhii koowaad ee u shaqaysa wargeysyada dalka, isla markaana ka qaybgasha hawsha culus ee diyaarinta iyo doonista wararka maalinlaha ah, sidoo kalena ka shaqaysay qaybta dhismaha boggaga (layout designing).

Qarmadan waxaynu si guud iyo si gaar ah diiradda ugu saari doonaa asbaabihii ku kellifay Nasra Aw Ciise in mihnaddeeda suxufinimo ugu doorato saxaafadda qoran oo runtii ah qaar ka shaqayntoodu ku adag tahay dumarka, marka loo eego adkaysiga hawsha culus iyo soo jeedka habeenimo, inkastoo ay sidoo kalena ka hawlgashay dhinaca telefishannada la daawado iyo weliba duruufihii kala duwanaa ee ay soo dhex dabbaalatay muddada saddexda sanno ah ee ay ku soo dhex jirtay saxaafadda.

Nasra waxay sheegtay in muddadaas ay samaysay dadaal fara badan oo u gashay kobcinta aqoonteeda suxufinimo, balse waxay xustay in aanay weli gaadhin heerkii ay higsanaysay.

Ugu horreyn, iyada oo ka warramaysay aqoonteeda waxbarasho iyo waqtigii ay si rasmi ah ugu biirtay bahda warbaahinta Somaliland waxay tidhi; “Waxaan dugsiga sare dhammeeyey sannadkii 2005-tii, aniga oo maray laba dugsi oo kala ah, Gacan-libaax iyo Nuuradiin, iminkana waxaan ka mid ahay ardayda Jaamacadda Hargeysa ka barata qaybta saxaafadda, waxaanan higsanayaa inaan gaadho master ilaa PhD, aniga oo doonaya in aan aqoontayda wax kaga qabto qaybaha kala duwan ee arrimaha bulshada, waayo ma doonayo in aan dhinaca siyaasadda wariye ku shaqeeya noqdo, balse dadka aan inta badan codkooda la maqal aan codkooda baahiyo.

Saxaafadda waxaan ku biiray 14-kii April 2006, xilligaas oo qoraalkaygii ugu horreeyey ku soo baxay jaraa’idka, kaas oo la bilowday wargeyska Geeska Afrika oo maqaalkaygii koowaad mar la soo baxay. Markaan maqaalkaa qoray maan gaadhin heer aan barnaamij ku diyaariyo, balse markii dambe waxaan is-ogaaday in aqoontaydii iyo waayo-aragnimadaydii kortay, kadibna waxaan bilaabay mowduuc la yidhaahdo Qormada Haweenka oo maalinta Sabtida ku soo bixi jiray Geeska Afrika, kaas oo muhiimadda aan u bilaabay ahayd maadaama aanay jirin gabdho badan oo dhinaca qoraalka xaqa dumarka ku muujiya.

Waxaan soo maray TV-ga iyo wargeysyada madaxabannaan oo ka mid yihiin; Ogaal, Maalmaha, Geeska Afrika iyo Telefishanka SLSC, balse nasiib-darro mar qudha kama shaqayn idaacad, kolleyna qofku hadduu suxufi yahay waxa habboon in aannu meel keliya ku koobnaan, inkastoo anigu jecelahay qoraalka, haddana meel kasta waan ka shaqayn karaa.”

Nasra oo la waydiiyey in cidda ku dhiirigelisay inay suxufiyad noqoto iyo sidii waalidkeed u arkayeen markii ay ku biirtay bahda saxaafadda, waxa ay tidhi; “Waxa uu ahaa hiwaayadayda aniga oo yar, waxaan dhageysan jiray Radio Ethiopia , kadibna wariyeyaasha ka hadla ayaan kolba mid codkiisa ku dayan jiray, markaa waxay ahayd ilaa yaraantaydii wax igu abuuran.

Dhinaca qoyskaga horta marka dhaqankeena la eego berigii hore saxaafadda inanta gasha waxa loo haystay fannaanad oo kale, taasina waxay ku xidhan tahay sida waalidka iyo ilmihiisu isugu kalsoon yihiin. Anigu markii saxaafadda iigu horreysay ee aan galayey Ilaahay ha u naxariistee haddii aannu aabbahay iga caawin may dhacdeen in aan dhexgalo ama saxaafadda wax ka barto. Waxaan weydiiyey aabbahay sideed u aragtaa in la barto saxaafadda? Waxaannu iigu jawaabay, ‘waa waxa ugu qaalisan ee la barto adduunka.’ Markaa haddaan gurigayaga cidhiidhi ka dareemayo may dhacdeen in aan waxaas oo dhan awoodo.”

Mar Nasra Aw Ciise oo la su’aalay caqabadihii ugu waaweyn ee ka horyimi muddadii ay gudo-jirtay mihnadda warbaahinta, waxa ay ku jawaabtay; “Markii aan bilaabay mihnaddan waxaan dareemi jiray cidhiidhi badan, waayo inta badan waxaan la shaqaynayey rag ee dumar maan arki jirin, inkasta oo cidhiidhigaas uu iga caawiyey wargeyskii koowaad ee aan ka shaqeeyo wiilasha joogay oo mid mooyaane inta kale balwad aanay lahayn, taas oo ii fududaysay shaqadayda oo si fiican wax ii la qaban kara, isla markaana aan dhexjoogi karo, halka kuwa qayilaya aan arki jiray iyagoo wada mirqaansan oo wada foorara, balse intii dambe waan iskala qabsaday oo iyagoo iska qaylaya ayaan hawshayda iska wadan jiray oo cidhiidhi igumay hayn.

Runtii caqabadaha ugu waaweyn ee aan kala kulmi jiray saxaafadda waxa ugu weynayd dadka oo igu odhan jiray maxaa adiga oo gabadh ah suuqa ku meeraysiinaya oo war uu soo daydaydaa inan baad tahay’e, laakiin waxaan isku dayey inaan u dhabar-adaygo. Dabcan, markii dambe waxa igu soo biiray hablo kale oo wehel ayaan helay.

Sida aynu ka warqabno habluhu hadda saxaafadda aad ayey ugu soo badanayaan, laakiin markii iigu horreysay wax gabadh ah oo intay soo baxdo inamo war la doonta may jirin oo keli baan inamada ku ahaa oo aan wararka la raadsan jiray.

Caqabadaha bulshadu aad ayey isaga badnaayeen oo markaad warraysi doonto oo kale, maadaama aan la arki jirin gabadh nin kamarad duubaya la socota mooyee aanay jirin gabadh rikoodh sidataa. Waxa la i odhan jiray ma TV baad ka socota, waayo jaraa’id waligeed laguma arag gabadh sideed u wadaa? Markaa anigii warka soo doontay intaan isu sheegayo ayaaba qaadan jirtay waqti badan, laakiin iminka taas waa laga soo gudbay.

Sidoo kale caqabadaha aan la kulmay waxa ka mid ah markaan maqaal ama sheeko qoro ee magacayga uu ku soo baxo waxa dhici jirtay sheekooyinka aan qoray inay dadku igu soo celiyaan aniga oo ay igu dacaadeeyaan. Tusaale ahaan; sheeko aan qoray oo cinwaankeedu ahaa ‘Dadqalkii Guur-doonka’, taas oo nooqtay mid saameyn weyn igu yeelatay, iyadoo dad badani moodeen inay aniga sheekadani igu dhacday, kadibna intay qoyskayagii u yimaadeen odhan jireen ma hawshaasaa inantiina ku dhacday oo yacnii baroor-diiq ayey ula yimaaddeen, balse anna aan isku dayi jiray in aan ka dhaadhiciyo. Inkastoo markii dambe ay maqaalladii iyo sheekooyinkii aan qoray la jeclaaday oo aad la iigu soo hambalyeyn jiray.”

Nasra Aw Ciise oo la weydiiyey sababta ay u dooratay inay ka shaqayso qaybta nashqadaynta boggaga [layout] ee wargeysyada iyo mashaakilkii ay kala kulantay muddadii hawshaa gacanta ku haysay, waxay ku jawaabtay; “Shaqadan [layout] waxaan bartay 2008 bilowgiisa, waxaanan ku bartay tababar ay CARE bixinaysay oo ay WIJA u soo marisay, kana qaybgaleen hablo keliya, kaas oo aannu ku baranaynay photo shop iyo layout-ka muddo bil ku dhowaad ah, maadaama aan jeclaa saxaafadda oo jaraa’id ku shaqaynayey, waxay noqotay mid aan ka faa’iideysto oo aan ku hawlgalo.

Horta soojeedka habeenkii waa ku dhibaato wiil iyo gabadh-ba, aad bay iigu adkayd intii hore, laakiin muddadii aan shaqada ku cusbaa waxa jirtay in waagu iigu baryo shaqada, haddase 10:00 – 11:00 habeenimo ayaan ka rawaxnaa.”

Mss. Nasra oo ka jawaabaysay su’aal laga weydiiyey in iyada lafteedu ku dhaqanto talooyinka ay haweenka ugu soo gudbiso qormooyinka dumarka ka diyaariso, waxa ay tidhi; “Horta anigu maan gaadhin xilligii aan isku dabbaqi lahaa, laakiin waxaan rajaynayaa markaan gaadho inaan ku dhaqmi doono. Dabcan, waxa la yidhi qofku waxaannu samaynay hadduu dadka u sheegto, xataa wixiisu ma noqdaan wax hirgela, taasna markaan noqdo ayaa loo wada joogi doonaa marka la i guursado.”

“Guud ahaan saxaafadda waxaan u soo jeedinayaa inay aqoontooda kor u qaadaan, kuwa iminka soo galaya iyo kuwii hore ugu jirayba, gaar ahaan hablaha waxaan odhan lahaa qofku markuu yahay qof lagu dayan karo ayey dadkuna wax ka maqlaan, noqona karaa tusaale fiican,” ayey tidhi Nasra Aw Ciise Kaahin oo la dardaarsamay bahada saxaafadda Somaliland.

 

Diyaariye-Maxamed huu
Togdheernews