KULANKA WASIIRKA
ARRIMAHA DIBEDDA EE U.K IYO JAALIYADDA
SOOMALILAND EE WALES
Waxa manta oo ah Jimce 17/10/2008
ka dhacay magaalada Cardiff shir ay Jaaliyadda Soomaliland ee Wales
la kulantay Wafdi ka tirsan dawladda U.K oo uu madax u yahay
Wasiirka Arrimaha Dibedda Mudane David Miliband MP, (Secretary of
State of Foreign and Commonwealth Affairs).
Waxa la Socday Mudane Rhodri Morgan oo ah Wasiirka Kowaad ee Wales,
Mudane Alun Michael MP oo ah xubinta barlamaanka Britan ee laga
doorto Xaafadda Soomalida ee Cardiff iyo Lorraine Barret AM oo ah
xubinta Barlamanka Wales ee laga doorto xaafadda Soomalida ee
Cardiff .
Barnaamajka waxa hoggaaminaayey Mudane Alun Michael oo soo dhoweyn
dabadeed u yeedhay Ururka SPA Guddoomiye Cabdirahman Cawad, iyo
Maamulaha Cabdi Aaden inay gudoonsiiyaan Wasiirka buuga taariikhiga
ah ee lagu daabacay sawirada odayaasha Soomaaliyeed ee Wales.
Intaas dabadeed waxuu Alun ku wareejiyey hadalka Wasiirka Mudane
David Miliband. Wasiirku salaan ka dib , Waxuu ku bilaabay guud
ahaan sida uu uga xun yahay dagaalada iyo abaarta ka taagan cariga
Soomalida isagoo si gaar ah uga damqaday dilkii manta ka dhacay
Muqdishu oo uu ka tacsidaynaayo dadweynha dilka iyo dhibtu ka soo
gaadhay. Kolkaas ayuu gudagalay ujeedada shirka oo ahaa Jaaliyadda
Soomaliland ee Wales iyo arrimaha Soomaliland. Waxuu si weyn u
ammaanay hawlaha nabadeed, dimuquraadiyadeed iyo doorasho ee ay
gaadhay Soomaliland. Waxuu sheegay in Siyaasadda dibedda ee UK tahay
mid ka turjumaysa dadka UK qaybihiisa kala duwan. Sidaas darteedna
uu u yimid inuu reer Wales fikirdooda soo uruursado, taas oo qayb
lexaad leh ay ka tahay Jaaliyadda soomaliland ee Wales. Waxuuna aad
ugu nuuxnuuxsaday isku xidhka UK iyo Soomaliland iyo doorka ay
qaadan karaan Soomalilanderka dhalashada UK haysta. Waxuuna ku soo
gaabsaday inuu diyaar u yahay inuu wax dhegaysto.
Intaas ka dib Mudane Alun ayaa soo jeediyey in marka hore Madaxda
ururada Soomaliland ay weydiinta qaataan, dabadeedna qayb weyn la
siiyo dhalinyarada rag iyo dumar leh oo si lexaad leh uga soo qayb
galay kulankan.
Waxa su’aal u kacay Cabdikarim Adan, Maamulaha SPA oo mahadnaq ka
dib weydiiyey kaalinta dhalinta Soomaliland ka ciyaari karto
Wasaaradda arrimaha debedda iyo laamaheeda debed iyo gudaba.
Waxaa xigay su’aal iyo talo-bixin uu soo jeediyey Axmed Geedi Sanjab
oo ka tirsan aqoonyahanada iyo odayada Jaaliyadda. Waxuu dhibaatada
Xamar ka dhacday la qaybsaday Wasiirka oo uu ku tilmaamay xasuuq
arxan darro ah, iyo isagoo dhammaan naga wakiil ah inuu tacsi u
diraaya dadka dilka iyo dhibtaasi ku dhacday. Waxa Axmed duray sida
ay muhiim u tahay in la taakuliyo geedi-socodka dimuquraadiyada
Soomaliland oo laga caawiyo dhismaha laamaha dawladeed ee la
xidhiidha hab-maamul wanaaga iyo xuquuqda aadmiga. Taas oo nabadda
dalka iyo dhismaha bulshada wax weyn ka tari karta.
Waxa xigay Axmed Carwo, Guddoomiyaha Jaaliyadda Soomaliland ee
Wales, oo weydiiyey baahida Soomaliland u qabto mucaawinda
horumarinta, oon lagaga mid dhigin tan aadminimo ee ay u baahantay
Soomaliya, oo aanu ka xunay dhibaatada iyo colaadda ka taagan.
Taakulinta horumarineed ee Soomaliland waxay dhiirin doontaa
Soomaliya oo arki lahayd midhaha laga helay nabadda iyo
dimuquraadiyada. ( Peace Dividend) Horumarka dhaqaale iyo bulsho
ayaa tiir dhexaad u ah adkaynta nabadda iyo dimuquraadiyada
Soomaliland kaga tilmaamantay degaanka Geeska Afrika.
Axmed waxa kale uu ka hadlay in reer Soomaliland ahaan ay yihiin dad
geeska Afrika oo dhan matali kara, waana inay Wasaaraddu u aragtaa
dar door weyn ka ciyaari kara Soomaliland, Soomaliya, Kenya,
Ethiopia iyo Jabuti. Waxuuna taas raaciyey dhibaatada ka taagan
dalka Soomlida Ethiopia, iyo baahida loo qabo in gurmad toos ah oo
degdeg ah loo geeyo, deegaankaas oo wax badan la wadaaga Soomaliland.
Ugu dambayn waxuu Axmed si shakhsi uga dalbaday Wasiirku inuu sida
Iskuulada Yuhuudda iyo Kosher uu ugu dadaalo dugsiyada Islaamka iyo
Hilibka xalaasha ah, uuna door ka ciyaaro isu-soo dhoweynta diimaha.
Aqoonyahan Xasan Maxamuud ayaa ka hadlay taariikhda ka dhaxaysa
labada dale ee cimriga dheer, iyo baahida ka dhalatay aqoonsi
la’aanta. Waxuuna ku booriyey in UK noqoto hormoodka ictiraafka
Soomaliland, iyagoo eegaaya xidhiidhka soo jireenka ah, starijiyada
mandaqadda iyo rabitaanka dadka Soomaliland.
Su’aalaha dhalinyaradda ka soctay iskuulka Fitzalan High School oo
ahaa hablo xul ah oo aqoon loo soo xulay ayaa taabanaysay arrimo la
xidhiidha isku-xidhka iyo gacan qabashada ay Soomaliland u baahantay.
Waxayna si gaar ah uga hadleen arrimo caafimaad iyo tacliimeed.
Iyagoo weydiiyey sida ay suurtagal u tahay inay safar shaqo iyo
isku-xidh ay ugu tagaan Soomaaliland. Hablaha waxa soo diyaarisay
Macalimadda Caasha Xasan, oo hawlo samofal oo badan Cardiff ka
qabata
Dhinaca inamada oo ka socday Youth Group, waxay soo jeediyeen sida
ay u rabaan inay dalka u tagaan iyagoo samofal u socda
(Volunteering) oo ay soo dhisaan nidaam lagu horumariyo dhalinta
Soomaliland dhinac farsamo iyo isbootiba. Waxa dhintan soo abaabulay
Steve Khayreh oo ah Soomalialnder si wacan ugu hawlgala dhinaca
arrimaha dhalinyarada. Steve ayaa weydiiyey in wax badan oo la qaban
lahaa ay hortaagantay iyadoo Wasaaraddani isku xidhay ammaanka
Soomaliland ooyna ka saarin digniinta ay ka bixiso Soomaliya.
Kulankan waxa si gaar ah loogu xusuusan doonaa kaalinta ay buuxiyeen
dhalinyaradu, oo muujisay sida qiimaha leh ee ay ugu xidhan yihiin
dalkooda Soomaliland, iyagoo isla markaas gudanaaya waajibkooda
wadanimo ee dalka UK. Waa mid ii muujisay inaynu leenahay mustaqbal
wacan kol hadday muuqato dhalin aqoon, xirfad, iyo niyad ula diyaara
bulshoweynta Soomaliland.
Wasiir David Miliband MP ayaa u kacay inuu su’aalahaas ka jawaabo.
Waxuuna sheegay in wasaaraddu u furantay qaybaha bulsho weynta UK,
ayna tahay in ay wajiyada jaaliyaduhuna ka muuqdaan. Waaana wax
wacan in dalalka Islaamka oo kale cidda inoo fadhidaa noqoto cid
isir u ah. Maanta dalaka Bangaladeshi waxa inoo fadhiya safiir asal
ahaan ka soo jeeda. Waan idinku dhiiranayaa inaydun shaqo u soo
doonataan wasaaradda. Tan la xidhiidha arrimaha horumarinta waxa uu
sheegay in lacag dhan 12 Milyan oo Gini sanadkii UK ku bixiso arrimo
la xidhiidha caafimaad, tacliin, dimuquraadiyada, nabadda, iyo
doorashooyinka, taas oo isagu jirta mid la mariyo hay’adaha
caalamiga ah iyo mid toos ahba. Baahida jirtaa se wey ka weyntay.
Waxuuna sheegay inuu aad ugu faraxsan yahay sida dhalintu ay ugu
heelantay horumarinta iyo taageerada . Waxuuna balan qaaday inuu
dhiirigelin doono ka-midho dhalinta talooyinka uu maqlay.
“Dhinaca nabadda bal ha ka waramo Alun oo socdaal kal hore ku
tega”,ayuu yidhi
Waxaana si qoto dheer uga waramay Alun oo sheegay in uu arkay dal
camiran, degan oo nabad ah. Isla markaasna uu ogaaday dad doonaaya
horumar bulsho iyo siyaasadeed, una diyaar ah inay ambo qaadaan
dimuquraadiyada ay keli ku yihiin mandaqadda oo si fiican u socota.
Taas ooy ka mid tahay diiwaangelinta cod bixiyaasha, hadda ka socota
dalka
Wasiirka ayaa raaciyey in isku xidhka oo ah mid hay’ad madax banaani
ku eegto dhinaca ammaanka uu eegi doono waxa uu ka qaban karo.
Dhinaca ictirafka waxa ku haboon in dawladaha Afrika ku horreeyaan.
Waxaa se UK ka go’an in nabadda iyo horusocodka Soomalialnd ee
dimuquraadiyadda ay xoojiso. Tan dhinaca Iskuulada diinta, waxuu
sheegay inay tahay mid muhiim ah isu-soo dhoweynta jaaliyadaha iyo
diimaha ay kala haystaan, tahayna in la xoojiyo wada-tashiga diimaha
( Inter-faith dialogue).
Waxuuna ku soo gunaanaday inuu
kheyr u arko Soomaliland, kol haddii dhalintiina iyo jaaliyadiinu
sidan ay iyagoo isku xidhan ay danaha Soomaliland ugu hawl galiyaan.
Waana wax lagu farxo in dalkiinu yahay meel nabad iyo dimuquraadiyad
ku tilmaaman.
Kulanku waxuu ku dhammaaday sacab iyo farxad ka dhalatay doodo si
niyad ah leysu dhaafsaday iyo isfaham loo balamay in guul laga
gaadho.
Gargaar Soomaliland
Axmed Carwo
Guddoomiye
Jaaliyadda Somaliland ee Wales
http://samotalis.blogspot.com
|