Waa
Qodob Distooriya In Rayaale Aanay Cidi Kula
Tartami Karayn Xisbiga UDUB Gudahiisa
Waxa wax lala yaabo noqday
qaylada ka soo yeedhaysa dadka qaarkood, kuwaasi oo ku beegsanaya in
ay abuuraan mawjad siyaasadeed oo la doonayo in khalkhal lagu
galinayo shirweynaha soo socda ee xisbiga tallada haya ee UDUB.
Garabyada siyaasada iyo mas'uuliyiinta xisbiyada ayaa maalmihii ugu
danbeeyay shiday shamaca arrintan, ka dib markii ay
murashaxnimadooda oo tartanka jagada murashaxiimada madaxweynenimo
ee xisbiga UDUB dhexdiisa ay ku dhawaaqaan xubno ka tirsanaa
xisbigaasi, kuwaasi oo indhawayd aanay isku wanaagsanayn
saaxiibadooda hogaamiya xisbiga.
Haddaba dhawaaqa ka soo yeedhay xubnaha horey uga tirsanaan jiray
xisbiga tallada haya ee UDUB ee wakhtigana u sharaxan marashaxnimada
u tartanka madaxtinimada dalka, ayaa dhaliyay doodo aad u xiiso
geliyay dadweynaha reer Somaliland, kuwaasi oo ay qaarba si u
faaleynayeen mawduucan.
Rayal-caamka dadweynaha reer Somaliland, ayaa ku kala aragti duwanaa
xaajadan, iyadoo dadka qaarkii ay ku doodayaan in aanay cidina xaq u
lahayn in ay jagadan xisbiga dhexdiisa cidiba kula tartanto
Madaxweynaha haya tallada dalkan wakhtigan xaadirka ah.
Dadka fikirkan qaba ayaa intooda badan arrintan saldhig uga dhigaya
masalo-sharciga, taasi oo ay soo xiganayaan qodobo ka tirsan
distoorka qaranka.
Faaqidayaasha arrintani waxa ay fikirkoodani ku salaynayaan qodobka
distooriga ah ee sida cad u qeexaya in madaxweyne kasta oo xaq u
leeyahay in uu qabto jagada madaxtinimo ee qaranka laba door oo
keliya, taasi oo ay ku micnaynayaan in aanay cidiba kula tartami
karayn madaxweyne la doortay in teraamka labaad uu isa soo taago iyo
in kale xisbigiisa gudahiisa.
Sidoo kale waxa dadkani ay ku doodayaan in madaxweynaha la doortay
mar uu jagadiisa ku waayi karayo oo keliya qodobka distoorka ku cad
ee 86aad ee u dhigan sidan:-
Xukun denbi ah oo xilka lagaga xayuubiyay
In uu is casilo
Hawlaha oo uu caafimaad daro u gudan kari waayo.
Geeri, balse aanay jirin qodob kale oo uu xilka ku banayn karo
madaxweyne la doortay mar oo aan ahayn in uu jagada ku waayo codka
dadweynihii horey u siiyey kalsoonidiisa.
Kuwa aragtidan qaba waxa ay aaminsan yihiin in maadaama madaxweynaha
tallada haya ay doortaan shacbi-weynaha dhamaan gobolada Somaliland
in uu xilkiisa ku wayi karo oo keliya codadkii uu ku yimid kuwo la
mid ah, balse aanay gole dhexe oo ah tiro ka tirsan xisbigiisa ka
baajin karin in xaq uu marka labaad distoorku siiyey ka faa'iideysto
oo uu isu taago madaxtinimada dalkan.
Faaqidayaasha arrintan ka soo horjeeda, ayaa iyagu aaminsan in
qodobkan distooriga ah oo ah kan 88-aad ee distoorka qaranka
xubintiisa 2aad in ay cadaynayso oo keliya in qofina aanu xaq u
lahayn in uu xilka qabto laba jeer wax ka badana balse aanu
cadaynayn sida uu ku imanayo marka labaad in uu u tartamo xilka,
iyadoo dadkani ay intaasi ku darayaan in golaha dhexe ee xisbiga xaq
u yeelanayo la xisaabtanka madaxweynaha oo haddii ay u arkaan in
murashax ka taagan labada xisbi kale uu ka helayo marka la eego
odoraska dadweynaha ay ka codsan karaan in uu fursad siiyo qof kale
oo xisbiga ka tirsan, kaasi oo la malayn karo in uu kalsoonida
shacbigu u hayo xisbiga wax ka bedeli karo.
Maaha dadka arrintan ka doodayay kuwo ku kooban oo keliya labadan
fikradood, hase yeeshee waxa jira qaar kale oo iyagu qaba in ay
cadaan tahay in madaxweynaha maanta haya tallada dalka uu fursad u
haysto in mar labaad uu si weyn ugu guulaysto tallada dalka marka uu
la tartamo labada murashax ee ka soo jeeda labada xisbi ee Kulmiye
iyo UCID oo ah, kuwii uu horay uga guuleystay, halka kuwo kaleba ay
aaminsan yihiin in Siilaanyo iyo Faysalba cidi ka qaadi kari wayday
in ay soo taagaan murashaxnimada xisbigooda, iyadoo la ogyahay sida
ay ku soo baxeen. Marka laysku soo xooriyo doodda dadweynaha reer
Somaliland, isla markaasina la milicsado hab-dhaqanka dalalka kale
ee aynu isku nidaamka qaadanay waxa cad in aanay jirin cid
madaxweynihii ugu danbeeyay ee Maraykanka madaxweyne Buush kula
tartantay gudaha xisbigiisa xilligii uu u taagnaa murashaxnimada
madaxweynenimo ee teeramkiisii labaad, sidoo kale madaxweynihii ka
horeeyey ee Bill Clinton.
Si kastaba xaalku ha noqdee waxa muhiim ah in aanay cidina isku
hawlin u tartamida mawduucan ee xisbiga UDUB dhexdiisa, balse laga
fikiro mawduucyo kale oo muhiim ah sida cida xisbiga uu u xulan
doono madaxda kuwa tallada haya wakhtigan ka danbeyn doonta.
Mustafe Cabdi Ciise [Shiine]
|