Waa sheekadii dumar
waa ninkeed bila iyo ninkeed biiya- Qaybtii
Lixaad
Dahabo
oo aanay kaba qasnayn ayaa hawleheedi iska sii wadatoo sodohdii baa
ku tidhi hooyo inanta maxaad subaga kala doontay iyadoo eegaysa bal
inay garanayso sababta ay inanta yar u marinayso subaga iyo inay
isag aga dhaashiyayso, dahabo ayaa ugu jawaabtay “hooyo waxaan
isleeyahay xabkii oo qolfo yaryar ku noqday ha ka soo fujiyo
subagu jidhkana haw kala furfuro” sodohdii ayaa la dhacday sida
jawaabta saxda ah ay u siisay dah abo oo tidhi “Hooyo Alle
hakuu siyaadiyo maskaxda iyo garaadka wanaags an ee alle
kusiiyay”.
Dahabo ayaa markay inaantii yarayd kasoo fanjeedisay u dhaqaagday
gur igii oo dhag kasiisay udugna ku budh siisay, iyaduna nafteedii u
dhaqaaqdoo iska dhigatay mulaax (maydhaxda galoolka laga diiro
inteeda hoose ee jidhifta ka hoosaysa) iyadoo inantii dahabo
dhalaalaysa oo korkeeda laga dhaashanayo ayuu haybe soo galay oo soo
yara guryo noqday isna yidhi bal umushii kasoo yara warhel widh
widhkii wajigeeda ayaa haybe hilaac ku noqdoo marba dhinac kamaray
yaab miyaanay dahabo ahayn? ayuu isway diiyay waxa waliba
intaa udheera daho xadhigbaabay soohaysaa oo way iska fadhidaa
markay aragtay dahabo inuu yaabanyahay oo hadalba kasoo bixi waayay
ayay intay kacday isku duubtay oo dhunkatay ku tidhi xaaji hayaabin
waa anigii oo ducadaadii buu ilaahay ii aqbalayo bar maqaboo
waanigaa inoo shaqaynaaya ee fidha ah.
Haybe ayaa
fooroorsadoo oohin lajeestay waxa wanaagsan ee afadiisu ush
eegtay iyo raali galinta ay raali galisay oo cumaamadiisi ilmo
qoysay runtii haybe wuu qalbi jilicsanaa dahabona kaba darayd oo
iyana ku dartay waxay ooyaanba mid mid aamusiiya ayaa lawaayay ilayn
horaa looyidhi laba isla ooyday isma aamusiiso.
markay oohin dhamaysteen ayuu haybe ku yidhi dahabo ii fadhiso oo
caano geel oo lisa ah kuna jiray dhiil aqalka sintiisa qotontay soo
qaaday oo hadh uub si wacan loohogeeyayna ugu shubay kuna
yidhi intuu gacantiisa ugu qabtay sida ilama yaroo lahabaayo ii dhan
ilahayna inooga bari inaynu walig een sidan oo kale wax isu
dhansiino, dahabo ayatidhi aamin xaaji markay caanihii laasatay ee
ay ka higaagtay (dibirtay,dharagtay) ayuu afkii ka tiray oo caanihii
kalena dhinac uga weeciyey waayo haybe ma ogolayn inay gaba
dhisu umusha ku gaajooto oo diifi ka muuqato oo sida ay uwado waxa
wac ana ula jeceshahay ayuu isna uwadaa ilayn horaa loo yidhi saddex
dumarka waa u balo ugubkoo ul lala dhaco, umushay ku gaajooto,
aradku dumarka waa ubalo.
waxay sidii ahaadaanba haybe iyo dahabo oo jacaylkoodu usii kordhaba
dahabo waxay udhashay afar da’ood oo hablo afartuba yihiin waxaanay
isugu biyo shubatay afo marwo ah oo tolkeed iyo xididkeedba amaanaan
ahna marwo martisoor ah oo qofka habeen u hoydaaba dib usoo haybiyo
waxay noqotay afo raga kaloo dhami markay maqlaan magaceeda ku
ducaystaan iyada oo kale oo ninkeedii kadhigtay geesi warac ah oo
joog iyo jamaalba leh illay horaa loo yidhi haweenbaa rag is
dhaafshee ninkeeda qayrkii ayay baro dheeraysiisay caruurtana waxay
ku odhan jirtay hooyo aabihiin ha ku ciyaarina wuu soo daalay oo
inaguu inoo soo shaqaynaayee laakin hooyo markuu aabihiin guriga soo
galo dhunkada oo aabo ku dhaha haydinku farxee.
markay inaantiisa afraad caloosha hooyadeed kujirtay ayuu haybe
aabihii oo suldaan ahaa dhintay kadib markay geeridii ilaaween ayaa
reer tolkii haybe isu soo habar wacdeen oo dooneen inay xilkii
aabihii ku wareejiyaan waayo inamadooda oo dhan ninka kaliya ee laga
dilo ayuu ahaa kadib waa lawada shiray oo waxaa laysla gartay in
xilkii suldaannimo lagu wareejiyo haybe isagoo ahaa nin uqalma
xilkan oo hawlihiisa gudankara.
Haybe waxaa uu noqday suldaankii qabiilkooda kadib isagoo mudo afar
bilo od ah haya ayay dhalatay inantiisi afraad wuxuu suldaankii
ahaadaba haybe waxaa uu gaadhay wakhti uu suldaanimada hayo saddex
sano hadaba mark uu heerkaa gaadhay waxaa uu ku fikiray inuu
ubaahan yahay garab inomo ah markaa waxaa niyadiisa gashay
minyarayso isagoo dahabona meel kaga taal hadana waxaa uu u arkay
inay lagama marmaantahay inuu minyaray sto oo damac guur galay
ninkii dhamaa ee sacabada lagu sidee hajabin hadhicinta lahayey
waxaa uu iska dhaadhiciyay haduu guursado In inamo garabkiisa ahi
udhalan doonaan kadib waxaa uu isku dayay inuu usheego dahabo oo uu
reerkooda ka qariyo.Waayo dahabo tolkii oo dhanbay u tirs
antahay oo jeclaa waana qofka kaliya ee uu haybe latashado waxna
kama qlo oo afadiisa dahabo waa dadba ka wacan wax maskaxdiisii
mashquuls anaataba haybe wuu calool adaygay oo dahabuu usoo
biyaystay kuna yidhi “Dahaboy xabiibii arin baa baryahanba
maskaxdayda ka guuxaayay baan diirka ka qadayaaye miyaad
idayrinaysaa mise waad iga dudaysaa hadaan kuu sheego” Dahabo ayaa
yaabtay oo dhagaha taagtay iyadoon isba dhibayna aayar ugu jawaabtay
labadiisii su’aalood oo ku tidhi waa tahoree “waxa aanan kaaga
dudayn anigu tolbaa iguursadoon gurigan ujoogaa waata labaade waxa
aanan kuu dayrinayn aduunkaba adigaan kaas oodoo rtay”.
La soco qaybta 7aad……………
Qalinkii Nuura Maxamed Cali
Nuura_happy@hotmail.com
Burco Somaliland |
|